กลุ่มโบราณสถาน สระมรกต

วัดสระมรกต ต.โคกปีบ อ.ศรีมโหสถ จ.ปราจีนบุรี 25190 ศรีมโหสถ ปราจีนบุรี 25190

รายละเอียดเกี่ยวกับที่เที่ยว

หากคุณเป็นอีกคนที่มีโอกาสมาเยือนอำเภอศรีมโหสถ อำเภอที่ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัดปราจีนบุรี ขอแนะว่าคุณต้องไม่พลาดโอกาสไปเยือน "กลุ่มโบราณสถานสระมรกต" เป็นกลุ่มโบราณสถานทางพุทธศาสนาขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ที่ตำบลโคกไทย อำเภอศรีมโหสถ อยู่ห่างจากอำเภอเมืองไปตามทางหลวงหมายเลข 319 ถนนสุวินทวงศ์เป็นระยะทางประมาณ 24 กิโลเมตร
กลุ่มโบราณสถานสระมรกต เป็นกลุ่มโบราณสถานทางพุทธศาสนาขนาดใหญ่ ที่สร้างซ้อนทับกันหลายสมัย เริ่มตั้งแต่ก่อนพุทธศตวรรษที่ 14 เป็นต้นมาจนถึงพุทธศตวรรษที่ 18 ประกอบด้วยสิ่งก่อสร้างศิลาแลง และอิฐ ส่วนใหญ่คงเหลือเฉพาะรากฐานอาคารเท่านั้น ระหว่างการขุดแต่งได้ค้นพบรอยพระพุทธบาท คู่สลักอยู่บนศิลาแลง ที่ฝ่าพระบาทสลักรูปธรรมจักรนูนทั้งสองข้าง นับเป็นรอยพระพุทธบาทที่ใหญ่ และเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย ใกล้กันมีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งพบพระพุทธรูปและโบราณวัตถุเป็นจำนวน มากภายในบ่อ
เมื่อ พ.ศ. 2529 ระหว่างการขุดแต่งได้ค้นพบรอยพระพุทธบาทคู่สลักอยู่บนศิลาแลงที่ฝ่าพระบาทสลักรูปธรรมจักรนูนทั้งสองข้างระหว่างรอยพระบาทมีการกากบาทสลักลึกเป็นร่อง ตรงกลางมีหลุมสันนิษฐานว่า มีไว้เพื่อปักฉัตรหรือร่มรอยพระพุทธบาทคู่นี้คาดว่าสร้างขึ้นสมัยทวารวดีถึงสมัยลพบุรีนับเป็นรอยพระพุทธบาทที่ใหญ่และเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย บริเวณใกล้กันมีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งพบพระพุทธรูป และโบราณวัตถุเป็นจำนวนมาก
นอกจากนี้ยังมี สระมรกต ซึ่งเป็นสระรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้างประมาณ 115 เมตร ยาว 214 เมตร ลึก 3.50 เมตร มีพื้นที่ประมาณ 25 ไร่ สันนิษฐานว่าขุดขึ้นมาเพื่อใช้เป็นแหล่งน้ำและได้นำศิลาแลงไปใช้ในการก่อสร้าง นอกจากสระมรกตแล้วยังมีสระบัวหล้าและอาคารศรีมโหสถจัดแสดงนิทรรศการความรู้ เกี่ยวกับโบราณสถานเมืองศรีมโหสถและจัดแสดงโบราณวัตถุที่ค้นพบในบริเวณนั้น
ภายในเมืองโบราณแห่งนี้ยังคงปรากฏสระน้ำโบราณ 2 แห่ง คือ "สระแก้วและสระขวัญ" อยู่ห่างจากคูเมืองประมาณ 100 ม. ลักษณะเป็นสระรูปสี่เหลี่ยม ที่ขอบสระแก้วมีภาพสลักรูปสัตว์บนศิลาแลง เช่น ช้าง สิงห์ เสือ มกร ฯลฯ นักโบราณคดีสันนิษฐานว่า เป็นสระน้ำที่ใช้ประกอบพิธีกรรม
"กลุ่มโบราณสถานสระมรกต" อยู่ห่างมาทางทิศตะวันออกเฉียงใต้จากเมืองมโหสถราว 3 กิโลเมตร ตั้งชื่อตามสระน้ำขนาดใหญ่ เรียกตามภาษาปากชาวบ้านว่า สระมรกต เป็นกลุ่มโบราณสถานที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมเขมรโบราณ กำหนดอายุราว พ.ศ. 1400-1800 ประกอบไปด้วย สระมรกต สระบัวล้า ศาสนสถานประจำโรงพยาบาล และร่องรอยของสถูปเก่า ต่อมามีการ สร้างวัดขึ้นใหม่ชื่อวัดสระมรกต
"สระมรกต" เป็นอ่างเก็บน้ำ อย่างที่เรียกว่า “บาราย” กว้าง 115 เมตร ยาว 214 เมตร ลึก 3.5 เมตร เนื้อที่ประมาณ 25 ไร่ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเพื่อใช้ในการบริโภคน้ำของชาวเมืองในราวพุทธศตวรรษที่ 15-18 ปัจจุบันมีน้ำตลอดปี กรมศิลปากรดูแล ให้คงสภาพเดิมไว้
"รอยพระพุทธบาทคู่" อยู่ภายในวิหารรอยพระพุทธบาทในเขตโบราณสถานสระมรกต สลักลึกลงไปในพื้นศิลาแลงธรรมชาติ วัดขนาดความกว้างรวมของพระบาททั้งสองข้างรวม 3.10 เมตร พระบาทข้างซ้ายยาว 3.50 เมตร พระบาทข้างขวายาว 3.30 เมตร กำหนดอายุอยู่ช่วงราว พ.ศ. 1484
การเดินทาง จากตัวเมืองปราจีนบุรีไปตามถนนสุวินทวงศ์ ใช้เส้นทางหมายเลข 319 สายปราจีนบุรี-อำเภอพนมสารคาม ระยะทางประมาณ 23 กิโลเมตร แล้วเลี้ยวซ้ายไปอีกประมาณ 500 เมตร ก็จะถึงกลุ่มโบราณสถานแห่งนี้